JAN FRIJNS, 15 januari 2022
DE SCHILDER VAN DE BLAUWE KAMER​
​
In Borgharen geboren en getogen heb ik mijn werkzaam leven als schilder doorgebracht en heb ik een eigen bedrijf gehad. Na het diploma schilderen te hebben behaald, ben ik in Roermond de cursus meesterschilder gaan volgen. Daar leerden we allerlei technieken zoals het aanbrengen van decoraties, vergulden en reclames maken, houtimitatie, marmerimitatie, biezen trekken en dat soort dingen. Eigenlijk wilde ik het onderwijs in om daar schilderlessen te geven, maar dat is er niet van gekomen en daarom ben ik bij een bedrijf in dienst gegaan. Na een jaar of zeven had ik het wel gezien en ben ik als zelfstandige begonnen, wat zo'n achtendertig jaar geduurd heeft. Ik ben niet van de ene op de andere dag gestopt: geleidelijk aan heb ik het werk afgebouwd.
Hoe ik bij het kasteel terechtkwam? Ronny is familie van me en ik had er interesse in om die blauwe kamer te gaan opknappen. Ik realiseerde me wel dat het een heel karwei zou worden. Maar omdat er geen druk op zat en het "moeten" ontbrak, ben ik er toch aan begonnen en ik heb er beslist geen spijt van. Nog maar vijftien maanden geleden, in oktober 2020, ben ik ermee begonnen. We zaten een keer ergens te eten en Ronny was er ook met zijn vrouw. We zijn bij elkaar gaan zitten en toen kwam ter sprake dat ik ook wel iets op het kasteel zou willen doen.
Als twaalf-, dertienjarige jongen kwam ik al met 'n vriend op het kasteel om petroleumkachels te vullen, om 'n centje bij te verdienen. 's Winters schaatsten we ook vaker op de vijver. Ja, het kasteel was toch iets bijzonders; veel bewoners in het dorp hadden er een bepaalde binding mee. Het was in de tijd dat de Italiaanse gastarbeiders hier onderdak hadden.
Ik heb nog meegemaakt dat meneer De Cocq kasteeleigenaar was. Mevrouw De Cocq was antiquair en kwam uit Amsterdam; zij organiseerde hier antiekveilingen die ik toen wel eens bezocht; ik heb er ook wel verschillende dingen gekocht. Zij verkocht niet alleen meubels uit het kasteel, maar bracht ook objecten mee uit Amsterdam om hier te verkopen.
​
Daarna is meneer Veenhuizen gekomen die appartementen in het kasteel ging verhuren. Ronny's vader heeft hier nog een bar gehad in de wapenkamer. En dan had je nog de zangvereniging van Borgharen. Het koor gaf toen vaker uitvoeringen hier op het kasteel. Daar bestaan nog foto's van, dat klonk toch zo mooi! Ook de fanfare van Borgharen trad vaker op.
​
In de tijd dat de baron hier nog woonde, vormden de perken rondom de oprijlaan één kleurige bloemenzee, volgens mijn vader. De familie had destijds eigen kassen waar ze zelf planten en bloemen kweekte: het hele jaar door waren daarvoor tuinlieden in dienst. De tuinen werden destijds prachtig onderhouden; ik heb dat zelf nooit gezien, maar dat vertelde mijn vader allemaal. Er werden vroeger kalenders uitgegeven waar regelmatig foto's van het kasteel en van die schitterende tuinen in stonden. Die foto's knipte ik altijd uit; ik heb ze allemaal bewaard.
​
En ja, de blauwe kamer was indertijd dus roze. Dit blauw is de oorspronkelijke kleur: dat is door de universiteit onderzocht en vastgesteld. Je ziet links van de alkoof bij die kleurenstalen hoe die roosjes allemaal zijn dichtgeschilderd. Die hebben we allemaal moeten schoonmaken zodat ze weer mooi strak ogen en het reliëf weer zichtbaar is geworden. In het begin heeft Ronny meegeholpen: één exemplaar kost zo'n vier tot vijf uur werk! Je moet niet vergeten dat het materiaal meer dan tweehonderd jaar licht, kou en vocht heeft moeten verduren, wat de nodige sporen heeft nagelaten.
​
Voordat ik hier kwam werken, heb ik er een paar keer met Anne gesprekken over gevoerd. Een andere mevrouw had dit werk in beheer en zij deed voorstellen zoals afwassen met thinner en schilderen met oude materialen die loodwit bevatten. Dat is niet best voor de gezondheid, wat je dan allemaal inademt en het stinkt enorm. Nu gebruik ik acrylverf en ik heb nog nooit een opmerking gekregen dat het hier naar verf ruikt.
​
Toen ik hier kwam werken, heb ik de gaten en kieren volgestopt met doeken tegen het tochten. Het moet geen pretje zijn geweest om hier te wonen. Aanvankelijk brandden er in de meeste kamers haardvuren en werd alles vuil van het stoken. Naderhand is er overal verwarming geïnstalleerd en werd er op last van de gemeente brandbeveiliging aangebracht. Dat was een gigantische investering voor Veenhuizen en toen we hier aan de gang gingen, moesten al die installaties weer worden gesloopt, want alles moest worden teruggebracht in de originele staat.
​
Na vijftien maanden nadert het schilderwerk in deze ruimte z'n einde: de deuren en al het andere houtwerk moet ik nog aflakken. Die panelen bij het raam neem ik ook nog een keer onderhanden, dan krijgen ze een mooie glans. Vreemd genoeg zijn er op tal van plaatsen in de muren knoppen aangebracht: bij de alkoof zitten twee ijzertjes boven elkaar, vermoedelijk om er een scherm in te zetten, zodat het bed enigszins aan het oog wordt onttrokken als men de kamer betreedt. Destijds hingen er boven de alkoof draperieën, als een soort hemelbed. Te zijner tijd is het de bedoeling dat de kamer weer volledig wordt gestoffeerd, dan komen er ook gordijnen voor de ramen te hangen. En het oorspronkelijke bed komt weer in de alkoof te staan. Het bed is in particuliere handen; dat heb ik zelf nooit gezien. De huidige eigenaren zijn al op leeftijd en ze hebben beloofd dat het bed terugkomt naar het kasteel als zij er niet meer zijn of naar een verzorgingstehuis moeten of zo. Dat vind ik een mooi gebaar. Het is toch al een kostbare aangelegenheid om het originele interieur weer terug te krijgen, zoals die grote kast boven. Maar die staat daar dan ook wel fantastisch, die hoort hier echt helemaal thuis.
​
Het wordt waarschijnlijk maart als deze kamer helemaal in de verf staat. En daarna? Dan ga ik met pensioen...
​
Nee hoor, ik kan toch niet stoppen. er is nog zoveel meer te doen. Met Anne heb ik het er al over gehad om die geverfde steenblokken in de hal terug te brengen in de oorspronkelijke staat. Die hebben een geelachtige kleur en daar ga ik die biezen op aanbrengen. Ja, dat is nog een heel karwei, daar ben ik nog wel een jaar of meer mee zoet.
​
Mijn favoriete ruimte blijft natuurlijk deze kamer: als de vloer straks weer zichtbaar is en wordt opgeschuurd, dan krijgt-ie met boenwas of olie een prachtige glans: dan weet je echt niet wat je ziet. En de grote salon! Als daar die schilderingen terugkomen in combinatie met die lichte lambrisering, prachtig hoor.
​
Ik heb hier rondom het kasteel mijn hele leven doorgebracht: we hebben hier gespeeld, geschaatst, meegeholpen met klussen en we waren met feesten en optredens van de partij. Veel van de vrijwilligers ken ik dan ook. Er zijn nu meer disciplines en sommige mensen zijn zó ongelooflijk handig, die hebben gouden handen en zijn haast onmisbaar voor het kasteel. Er komen nieuwe vrijwilligers bij, andere vallen af.
​
Wat er verder met het kasteel gaat gebeuren? Van Ronny heb ik wel begrepen dat hij het niet zal verhuren, dan moet je weer met verwarming, sanitair en uiteenlopende voorzieningen aan de slag die er nu net de afgelopen jaren vakkundig zijn uitgesloopt.
​
Ik denk aan iets met een museumfunctie, organiseren van rondleidingen en exposities, iets dergelijks. Kijk naar de grote hal en die kamer erboven en naar de eetzaal. Als je die weer in de originele staat terugbrengt, is het dan niet prachtig om met zo'n veertig personen hier te komen eten? Dat hebben we ook al eerder gedaan, zo'n feest op de cour, of een concert. En 's zomers is het heerlijk toeven onder de bomen in de tuin! Mogelijkheden genoeg, maar je moet het zien te runnen met vrijwilligers.
​
De bezoekers zijn ook altijd onder de indruk. Veel bewoners van het dorp komen hier al jaren dagelijks langs, maar hebben het gebouw nog nooit van binnen gezien. En de omgeving heeft zo veel mooie plekjes, waarvan ze het bestaan nog helemaal niet kennen. Wel gaan ze naar Zuid-Frankrijk of Spanje om iets "nieuws" te ontdekken, terwijl hier prachtige natuur onder handbereik ligt
​
Ik ben heel blij dat ik dit nog allemaal kan meemaken, het is voor mij toch iets bijzonders dat ik dit project heb uitgevoerd en mogelijk nog meer kan doen in de toekomst nu ik nog gezond en mobiel ben!
Marijke Oostvogels
